Vincent van Gogh, La Mousmé (1888)

Het is gemakkelijk om de intentie en betekenis van de kunst van Van Gogh te laten overschaduwen door de sensationele legendes die er zijn ontstaan over zijn leven. In de brieven die de kunstenaar schreef tussen 1888 en 1890, de laatste jaren van zijn leven, komt naar voren dat hij op een heel doelbewuste, precieze en integere manier bezig is met zijn werk. Dit staat in contrast met het populaire beeld van de verwarde, emotionele kunstenaar.
            Op 29 juli 1888 schreef Van Gogh aan zijn jongere broer Theo, die werkte als kunsthandelaar voor een galerij in Parijs: ‘Weet je wat een “mousmé” is? (Als je Loti’s Madame Chrysanthème hebt gelezen, weet je het). Ik heb er net een geschilderd. Ik heb er een hele week over gedaan. Maar ik moest mijn mentale energie sparen om de mousmé goed weer te geven.’ Van Gogh verwees hier naar een populaire roman uit die tijd over een Franse man die een affaire had met een Japans meisje. De Fransen waren in die tijd gefascineerd door de Japanse cultuur. Een van de hoofdpersonen in het boek is een jong Japans meisje, dat door de auteur ‘mousmé’ wordt genoemd (het Franse woord voor Japans meisje). Van Gogh haalde hier zijn inspiratie vandaan voor dit portret van een jong meisje uit de Provence. Wanneer Van Gogh het schilderij omschreef noemde hij vaak de oleanderknoppen in de hand van het meisje. De betekenis van de bloemen is onduidelijk, maar het kan iets te maken hebben met het pantheïstische geloof dat Van Gogh had in de natuurlijke kringloop van geboorte en vernieuwing.
            Van Gogh schreef dat La Mousmé onderdeel was van een groep portretstudies dat ‘het enige aan schilderen was dat mij tot het diepste van mijn ziel gelukkig maakt en dat mij meer dan wat dan ook een onoverwinnelijk gevoel geeft.’